Overige informatie

Aannemen

Goedkeuren bij stemming van een decreet, een ordonnantie of een verordening, een resolutie, een motie, een amendement. 

Agenda

Alle punten die de assemblee tijdens een vergadering moet bespreken.

Afkondiging

Handeling waarbij een door het parlement aangenomen en door de regering bekrachtigd ontwerp of voorstel van decreet of ordonnantie door deze laatste van toepassing wordt verklaard.

Amendement

Voorstel tot wijziging ingediend door de regering of door een parlementslid aan een besproken tekst. Wanneer een amendement is aangenomen wordt gezegd dat de tekst geamendeerd is.

Artikel

Fundamenteel onderdeel van een wetgevende tekst.

De artikelen kunnen samengebracht worden in afdelingen, hoofdstukken en titels. Het artikel zelf kan worden onderverdeeld in paragrafen en leden.

Assemblee

Term gebruikt om naar een parlementaire assemblee te verwijzen die de wetgevende macht uitoefent. 

Bekrachtiging

Een akte waarbij een door het parlement aangenomen ontwerp of voorstel van decreet of ordonnantie door de regering wordt goedgekeurd.

Begroting

Normatieve regeling die de ontvangsten en de uitgaven plant en toestaat voor een jaar. 

Bepalend gedeelte

Deel van een ontwerp of een voorstel waarin de formulering van de nieuwe regels vervat zitten die de indiener wil bepalen en ook een bepaald aantal bepalingen om de overeenstemming van de nieuwe regels met de geldende wetgeving en reglementering te verzekeren en om de datum van inwerkingtreding van de tekst te bepalen en eventueel de instantie belast met de uitvoering te bepalen.

Bekendmaking

De materiële handeling waarmee het decreet of de ordonnantie ter kennis van de burgers wordt gebracht en binnen de wettelijke termijn bindend wordt gemaakt.

De decreten, ordonnanties of verordeningen worden bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad.

Besluit

Akte van de regering of een van haar leden bestemd voor de tenuitvoerlegging van een decreet, een ordonnantie of een verordening. Een besluit kan nooit het decreet of de ordonnantie wijzigen, schorsen of vrijstelling van uitvoering verlenen. 

Beroep op het Reglement

Incident tijdens de vergadering dat wordt opgeworpen door een lid van de assemblee dat op een overtreding van het reglement wijst.

Bijeenroeping

Document waarmee een parlementaire instantie uitgenodigd wordt bijeen te komen. 

Bulletin van de interpellaties en de mondelinge vragen

Publicatie van de interpellaties en de mondelinge vragen gesteld door de parlementsleden tijdens de commissievergaderingen en de antwoorden van de ministers. 

Bulletin van vragen en antwoorden

Publicatie van de schriftelijke vragen gesteld door de parlementsleden aan de regeringsleden met hun schriftelijke antwoorden. 

Bulletin van de werkzaamheden

Samenvatting van de beslissingen en de stemmingen die plaatsvonden tijdens de commissievergaderingen. 

Bureau

Door een Assemblee verkozen instantie en belast met de organisatie van zijn werking.

Bureau in uitgebreide samenstelling

Instantie samengesteld uit de leden van het Bureau en de voorzitters van de erkende politieke fracties en belast met het onderzoeken van de regeling van de werkzaamheden van een assemblee en met het opstellen van de agenda ervan. 

College

Officiële benaming gegeven aan een uitvoerend orgaan (= de regering) van de Gemeenschapscommissies van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 

Commissie

Intern orgaan van een assemblee samengesteld uit een aantal door deze assemblee aangestelde parlementsleden belast met de voorbereiding van de werkzaamheden en het onderzoek van de ontwerpen en voorstellen en het opstellen van een verslag van deze werkzaamheden. 

De commissie kan de teksten amenderen maar de uiteindelijke beslissing wordt steeds door de plenaire vergadering genomen die de teksten nog kan amenderen en vervolgens bij stemming beslissen ze goed te keuren of af te wijzen. 

Commissievoorzitter

Lid van een parlementaire commissie, gekozen door de commissie om haar werkzaamheden te leiden.

Consensus

Besluitvormingsprocedure via onderhandeling. De consensus is een actieve zoektocht naar de ruim mogelijke instemming, een permanente inspanning over de politieke verschillen en impasses heen, een bemiddelingspoging tussen de verschillende, zelfs tegengestelde standpunten. 

Decreet

Wetgevende norm, het equivalent van de wet aangenomen door het Parlement van de Franstalige Brusselaars en de parlementen van de Gemeenschappen en de Gewesten (met uitzondering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Verenigde Vergadering van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie), vervolgens bekrachtigd en afgekondigd door de regering. 

Doelloosheid

Staat van een ontwerp of een voorstel waardoor het niet meer besproken kan worden of waarover niet meer beraadslaagd kan worden voor de instanties van de Assemblee, in de meeste gevallen wegens de integrale vernieuwing ervan.

Evenredige vertegenwoordiging

Principe dat de samenstelling van de assemblees een afspiegeling moet zijn van de samenstelling van het kiezerskorps via de toepassing van het evenredige kiesstelsel.

Franse Gemeenschapscommissie (FGC)

De Franse Gemeenschapscommissie oefent in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest  gemeenschapsbevoegdheden uit. 

Fractievoorzitter

Gekozen onder de leden van de politieke fractie waartoe hij behoort, om de fractie te vertegenwoordigen op de vergaderingen van het Bureau of het Bureau in uitgebreide samenstelling. Hij wordt ook wel de "fractieleider" genoemd.

Gefedereerde entiteiten

Autonome instellingen die samen een federale Staat vormen en die een uitvoerende en een wetgevende macht hebben. In België bestaan 8 gefedereerde entiteiten: 3 Gemeenschappen, 3 Gewesten, de Franse Gemeenschapscommissie (Commission communautaire française, Cocof) en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie  (GGC). De Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) is een gedecentraliseerd orgaan van de Vlaamse Gemeenschap en is geen gefedereerde entiteit. 

Griffier

Leidend ambtenaar van de diensten die instaan voor de werking van een parlement. Synoniem van secretaris-generaal. 

Grondwet

Geheel van fundamentele teksten die de vorm van de regering bepalen, de rechten en de vrijheden van de individuen waarborgen en de organisatie van de overheid bepalen. 

Halfrond

Zaal van de plenaire vergaderingen voorbehouden aan de parlementsleden en de regering. 

Hoorzitting

Procedure waarbij een parlementaire instantie, in de meeste gevallen een commissie, personen of vertegenwoordigers van drukkingsgroepen hoort over onderwerpen van algemeen belang. 

Indiener

Parlementslid dat het initiatief heeft genomen tot indiening van een voorstel, een amendement, een vraag, een interpellatie of een motie. 

Initiatief

Het recht dat verleend wordt aan de regering (initiatief van de regering) of aan de parlementsleden (parlementair initiatief) de wijziging of de opheffing van een tekst die deel uitmaakt van de bestaande decreten of ordonnanties voor te stellen of de aanneming van een decreet of een ordonnantie te suggereren.

Instemming

Handeling waarbij een assemblee zich akkoord verklaart met een Verdrag of Overeenkomst. 

Interpellatie

Middel voor parlementaire controle waardoor een parlementslid de regering om verantwoording kan vragen inzake een politieke handeling, een welbepaalde situatie van het regeringsbeleid. De interpellatie dient betrekking te hebben op aangelegenheden van algemeen belang of die politiek relevant zijn. 

Intrekking

Mogelijkheid om een ontwerp, voorstel of amendement in te trekken vóór de goedkeuring in commissie.

Inwerkingtreding

Datum waarop een wettekst van toepassing wordt. 

Kiesstelsel

Kiesstelsel gebaseerd op bijvoorbeeld de evenredige vertegenwoordiging (België) of het meerderheidsstelsel (Frankrijk...).

Meerderheid

Samenvoeging van stemmen waardoor een beslissing kan worden goedgekeurd wegens het grotere aantal stemmen.

Memorie van toelichting

Tekst die voorafgaat aan het bepalend gedeelte van een ontwerp van decreet of van ordonnantie met als doel de intenties en de richtlijnen ervan aan te geven. 

Met gesloten deuren

Vergadering van een commissie of een plenaire vergadering zonder toelating van het publiek. 

Minister

Lid van de regering.

Mondelinge vraag

Een vraag die een mondeling antwoord krijgt tijdens een plenaire vergadering of commissievergadering nadat ze schriftelijk werd ingediend en vervolgens door de indiener werd voorgelezen of uiteengezet.

Motie

Procedurele handeling waarbij een parlementslid een assemblee voorstelt om iets te doen of een beslissing te nemen.

Notulen

Schriftelijk verslag van de beslissingen die tijdens een vergadering en het verdere verloop ervan worden genomen.

Ondervoorzitter

Parlementslid, gekozen door een assemblee, dat optreedt als voorzitter in geval deze laatste afwezig of verhinderd is.

Onontvankelijkheid

Aard van een voorstel, amendement, motie, interpellatie of vraag die de indiening en bespreking ervan onmogelijk maakt.

Opheffen

Een einde stellen, volledig of gedeeltelijk, aan het bestaan van een decreet of een ordonnantie en aan de toepassing ervan.

Oppositie

Alle parlementsleden die behoren tot de fracties of partijen die het optreden van de regering niet a priori steunen.

Opschorting

Verwijzing van een debat of een stemming naar een latere datum. 

Onthouding 

Weigering een standpunt in te nemen met ja of neen en tegelijk deelnemen aan de stemming.

Ontvankelijkheid

Aard van een tekst die de indiening en bespreking ervan mogelijk maakt.

Ontwerp van decreet of ordonnantie

Ontwerp van wettekst die de regering ter bespreking aan het parlement voorlegt voordat hij wordt aangenomen of verworpen.

Onverenigbaarheid

Regel die een parlementslid verbiedt bepaalde functies of ambten uit te oefenen tegelijkertijd met zijn mandaat van volksvertegenwoordiger. 

Overlegprocedure

Indien een parlement van oordeel is dat het ernstig kan worden benadeeld door een bij een andere assemblee ingediend ontwerp of voorstel van wet, decreet of ordonnantie, kan het met een meerderheid van drie vierde van de stemmen van de aanwezige leden vragen dat de procedure wordt geschorst om overleg te organiseren.

Ordonnantie

Wettelijke norm goedgekeurd door het Brussels Hoofdstedelijk Parlement of de Verenigde Vergadering van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC). De ordonnanties hebben, net als de federale wetten en de decreten, kracht van wet.

Overlegcommissie

Commissie samengesteld uit parlementsleden (¼) en bij loting gekozen burgers (¾), opgericht om een specifiek thema te behandelen. 

Parlement

Naam van de beraadslagende, representatieve en wetgevende assemblees van de Staat, de Gewesten en de Gemeenschappen.

Parlementslid

Lid van het parlement. Synoniem van volksvertegenwoordiger.

Parlementaire controle

Geheel van de procedures via welke de parlementsleden de handelingen van de regering onderzoeken, bespreken, bewaken en controleren. 

Parlementair mandaat

Functie als gekozen lid van een parlement.

Parlementaire meerderheid

Fractie of coalitie die het grootste aantal zetels heeft en het optreden van de regering steunt.

Parlementaire minderheid

Alle parlementsleden die de oppositie vormen in een assemblee.

Parlementaire onschendbaarheid

Specifieke bescherming van de parlementsleden tegen rechtsvorderingen die tegen hen ingesteld zouden kunnen worden. 

Parlementair reces

Periode waarin een assemblee haar werkzaamheden onderbreekt.

Persoonsgebonden aangelegenheden

Aangelegenheden die wegens hun aard nauw verbonden zijn met de persoon en wegens die bijzondere band een behandeling verantwoorden die eventueel van gemeenschap tot gemeenschap verschilt.

Petitie

Een ondertekend document gericht tot de overheden, inzonderheid het parlement, waarin een of meer burgers hun mening uiten, hun klachten formuleren of maatregelen aanbevelen.

Plenaire vergadering

Vergadering van een assemblee in aanwezigheid van alle volksvertegenwoordigers die er zitting hebben.

Politieke fractie

Organisatie die bepaalde leden van een assemblee verenigt op basis van hun verkiezing op een kieslijst die minstens 5% van de zetels van haar taalgroep heeft behaald.

De fractie vergadert om de deelname aan de werkzaamheden van de assemblee voor te bereiden en de aanbevolen houding tijdens de stemming te bepalen. 

Precedent

Een beslissing die als voorbeeld kan dienen in een latere al dan niet vergelijkbare situatie.

Quorum

Minimumaantal parlementsleden die aanwezig moeten zijn om een commissievergadering of een plenaire vergadering te kunnen houden.

Rapporteur

Lid van een parlementaire commissie die aangewezen is om het verslag van de werkzaamheden van de commissie op te stellen.

Reglement van een parlementaire assemblee

Geheel van regels voor de organisatie en werking van een parlementaire assemblee, dat door deze laatste is aangenomen.

Repliek

Kort betoog van de indiener van een interpellatie tot of een vraag aan een lid van de regering na het antwoord van deze laatste.

Resolutie

Beslissing waarmee de assemblee aan de regering een aanbeveling doet of een wens van algemeen belang kenbaar maakt.

Samenwerkingsakkoord 

Akkoord waarover onderhandeld wordt en dat gesloten wordt door de federale Staat of bepaalde gefedereerde entiteiten met andere gefedereerde entiteiten en/of derde landen ter versterking van hun samenwerking in een specifiek domein (technisch, cultureel, wetenschappelijk, financieel of andere). 

De aangenomen samenwerkingsakkoorden zijn bindend.

Schriftelijke vraag

Vraag die schriftelijk gesteld wordt en in dezelfde vorm wordt beantwoord.

Secretaris

Lid van het Bureau dat onder meer belast is met het tellen van de stembiljetten bij de kiesverrichtingen en het ondertekenen van de notulen van de plenaire vergaderingen.

Secretaris-generaal

Hoge ambtenaar belast met de leiding van de diensten. Synoniem van griffier.

Spreker

Parlementslid dat het woord neemt tijdens een openbare vergadering.

Stemafspraak

Een regeling waarbij een parlementslid belooft zich van stemming te onthouden tijdens de verontschuldigde afwezigheid van een collega van een andere politieke fractie om het evenwicht van de stemmen te bewaren.

Stemming

Verrichting waardoor de leden van een assemblee een beslissing nemen.

Stemming

Geheel van de stemverrichtingen.

Stemming

De handeling waarmee een parlementslid of kiezer zijn keuze maakt bij een verkiezing.

Stemming over het geheel

Stemming wanneer alle artikelen van een ontwerp of voorstel zijn aangenomen.

Subamendement

Een amendement op een amendement.

Toelichting

Tekst die voorafgaat aan het bepalende gedeelte van een voorstel van decreet, van ordonnantie of van resolutie met als doel de intenties en de richtlijnen ervan aan te geven.

Tribune

Balkon gereserveerd voor het publiek, het personeel van de ministeriële kabinetten en de journalisten.

Uitvoerende macht

De macht die bevoegd is om de decreten of ordonnanties die kracht van wet hebben, ten uitvoer te leggen.

Verordening

Een akte met een algemene strekking die wordt uitgevaardigd door een uitvoerende macht of bestuurlijke overheid om toe te zien op de uitvoering van een wet of om andere aangelegenheden te reglementeren dan die welke aan de wet zijn voorbehouden.

Verslag

Officieel document dat de debatten die plaatsvinden in de plenaire vergaderingen integraal weergeeft. 

Voorstel van decreet of ordonnantie

Wettekst die ter bespreking aan het parlement wordt voorgelegd door een of meer van zijn leden, voordat hij wordt aangenomen of verworpen.

Volstrekte meerderheid

Meerderheid van meer dan de helft van de uitgebrachte stemmen.

Volksvertegenwoordiger

Verkozen lid van het parlement. Synoniem voor parlementslid. 

Voorzitter van een assemblee

Persoon gekozen door een assemblee onder haar leden om haar werkzaamheden te leiden en haar in het openbaar te vertegenwoordigen.

Vraag

Een controlemiddel waarbij een parlementslid een minister vraagt om rekenschap af te leggen over zijn optreden op een bepaald gebied.

Vragen om uitleg

Middel voor parlementaire controle waardoor een parlementslid de regering om verantwoording kan vragen inzake een politieke handeling, een welbepaalde situatie, of specifieke aspecten van het regeringsbeleid. 

Wetgevende macht

De macht die bevoegd is om wetten, decreten of ordonnanties op te stellen en goed te keuren en om het optreden van de regering te controleren (parlement).

Zitting

Periode waarin een assemblee zitting heeft.

Zittingsperiode

Duur van het mandaat van de leden van een parlementaire assemblee.